Alan Derinliği Nedir? Nasıl Etkileyici Fotoğraflar Elde Edilir?
'Alan derinliğinin fotoğraflara olan etkileri ve alan derinliği nedir?' sorularının cevaplarını bu yazımızda öğreneceksiniz. Alan derinliğini başka bir adı ile söylemek gerekirse; net alan derinliği, odak derinliğidir. Başka kaynaklarda bu "DOF" olarak da adlandırılabilmektedir. Ürünün üzerinde odaklama işlemi, kişinin ya da konunun ön bölüğünün ya da arka bölüğünün netlik kazanmasıdır. Alan derinliğine en ufak bir müdahale sonucunda çekmiş olduğunuz fotoğraf ya da fotoğraflarda daha sonradan istediğiniz şekilde netlik işlemi yapabilmeniz mümkündür. Ürünün istediğiniz ya da istemediğiniz kısımlarını ön ya da arka plana alabilir, arka planına blur işlemi uygulayabilirsiniz. Örnek verecek olursak; portre çekimlerinde ürüne ya da kişiye netlik kazandırıp arka planı blurlu yapmak gibi ya da manzara fotoğrafının çekiminde geniş bir bölgeyi ön plana alma işlemi...
Pekâlâ aklınıza şu soru gelebilir "Alan derinliğini nasıl kontrol edilir?" Alan derinliğinin kontrolünü sağlamak için üç nokta vardır. Bu noktaların en başında diyafram vardır. Makinenin fotoğrafı çekilen ürüne olan uzaklığı ve odağın uzaklığı ile alan derinliğinin kontrolünü sağlayabilmeniz mümkündür.
Alan Derinliğini Kontrol Altına Almak ve Etkileyici Fotoğraflar Elde Etmek
Fotoğraf çekimine yeni yeni adım attıysanız kafanızı kurcalayan soruların birisi de "Arka planı blurlama (bulanıklaştırma) nasıl yapacağım?"dır. Özellikle en çok tercih edilip kullanılan teknikler arasında olan portre fotoğrafçılığının içerisinde olan ürünün netlik kazanması ya da ürünün arka planını blurlaştırma işlemi ile çekmiş olduğunuz fotoğraflar etkileyici bir hâl almış olacaktır. Her şey tamam, buraya kadar yazılanları anladığınızı varsayıyorum. Sıra arka planı bulanıklaştırma ve alan derinliğini kontrol etme işlemlerinde. Bu işlemleri 3 adımda gerçekleştireceğiz. Bu adımlar ise; diyafram açıklığı, odak uzaklığı ve kameranın ürüne olan uzaklığıdır. Bu 3 adımda yapılacak ayarlamalarla alan derinliğinizi istediğiniz şekilde oluşturabilir ve etkileyici fotoğraf çekimleri yapabilirsiniz. Alan derinliğini düzgün bir biçimde sağlamak için şu bahsettiğimiz 3 noktayı gözden geçirelim.
Diyafram Açıklığı: Alan derinliği ve diyaframın açıklığı ters orantılara sahiptirler. Diyafram açıklığı her ne kadar artarsa bunun beraberinde alan derinliği de o kadar daralmaktadır. Ayrıca diyafram açıklığı ne kadar kısaldıkça alan derinliği de o miktarda genişler. Diyaframın alanı açıldıkça dar olan alan o kadar fazla netlik kazanır, ayrıca diyaframın alanı kısaldıkça derinliği fazla olan alan da bir o kadar netlik kazanır. Diyafram; alan derinliğinin sonucuna göre ön plandaki nesneleri arka plandan ayırarak basitçe arka plana blur verir.
Lensin Ürüne Olan Uzaklığının Etkisi: Diyaframın etkisinden sonra alan derinliğini en çok etkileyen etkenlerden bir diğeri de lenslerdir. Kullandığınız lensin odak uzaklığına oranla alan derinliği direkt olarak etkilenir. Odak uzaklığı her ne kadar artarsa alan derinliği bir o kadar azalır. Örneklemek gerekirse 300mm odak uzaklığı olan lens ile F5.6 değeri kullanılmış fotoğrafın odak uzaklığı 14mm lense kıyasla tekrardan F5.6 değeri ile çekilen fotoğrafta derinlik farkı da oldukça çok olacaktır. Kameranızın lensinin odak uzaklığının değeri ne kadar yükselirse alan derinliği o oranda daralır, kamera lensinizin odak uzaklığı düştükçe de alan derinliği o orana göre genişleyecektir. Özetlemek gerekirse 40mm lens ile 200mm lens arasındaki aran derinliği 40mm lenste daha fazla olacaktır.
Ürüne Olan Uzaklığın Alan Derinliğine Olan Etkisi: Çekimini yapacağınız ürünün fotoğraf makinesine olan uzaklığı alan derinliğini de etkileyecektir. Ürüne ne kadar yaklaşırsanız alan derinliği o kadar fazla daralır. Üründen uzaklaşmak ise tam tersine alan derinliğinin genişlemesine sebep olur.
Fotoğraflarda alan derinliğini en iyi şekilde kullanmak, en iyi alan derinliğini bulmak için pek çok defa deneme-yanılma uygulanabilir.
Ayrıca şunları da belirtmek isterim; Yoğun makinelerde lenslerin ve sensörlerin boyutları sebebi ile DSLR ve SLR'de alındığı gibi alınamayan DOF, fotoğraflarda etkileyici görünmesi önemli bir unsurdur.
Lensleriniz yeterli miktarda açık diyaframa sahiplik etmiyorsa, Photoshop ya da bunun gibi programların kullanımı ile çekilen fotoğraflara ekstra olarak alan derinliği uygulanabilir.